Czy ujemne stopy procentowe oznaczają, że bank płaci za kredyt?

Czy ujemne stopy procentowe oznaczają, że bank płaci za kredyt? To pytanie pojawia się regularnie w dyskusjach o polityce pieniężnej. W poniższym artykule wyjaśniamy, czym są ujemne stopy procentowe, jak funkcjonują w praktyce, jaki mają wpływ na kredytobiorców oraz dlaczego nawet przy ujemnych stopach banki zazwyczaj nie płacą klientom za zaciąganie kredytu.

Czym są ujemne stopy procentowe?

Ujemne stopy procentowe to sytuacja, gdy nominalna stopa procentowa ustalana przez bank centralny znajduje się poniżej zera. Teoretycznie może to sugerować, że koszt pieniądza jest tak niski, iż banki płaciłyby za udzielanie kredytów, a deponenci – za lokowanie pieniędzy[3]. Jednak w rzeczywistości ujemne stopy stosuje się głównie jako narzędzie polityki pieniężnej mające na celu pobudzenie gospodarki i zwiększenie płynności, głównie w sytuacjach kryzysowych oraz w krajach o problemach gospodarczych[3]. W Polsce w 2025 r. stopy procentowe pozostają dodatnie i kształtują się na poziomie ok. 5%[1][2][3][4].

Czy ujemne stopy procentowe oznaczają, że bank płaci za kredyt?

Przy ujemnych stopach pojawia się logiczne pytanie: czy bank płaci klientowi za zaciągnięcie kredytu? Ujemne stopy procentowe nie oznaczają automatycznie, że bank płaci klientowi za kredyt. Banki obciążają kredyt marżą, prowizjami, a także innymi opłatami związanymi z zarządzaniem ryzykiem[3]. To właśnie te elementy sprawiają, że nawet przy ujemnej stawce bazowej kredyt nadal ma oprocentowanie dodatnie. Oprocentowanie kredytów hipotecznych bazuje na referencyjnej stawie rynkowej (jak WIBOR), powiększonej o marżę banku, która praktycznie nigdy nie jest ujemna[1][3].

Jak działa mechanizm ujemnych stóp w bankowości?

Centralne banki wprowadzając ujemne stopy procentowe, często stosują mechanizm ujemnych stóp depozytowych, które dotyczą głównie relacji pomiędzy bankami centralnymi a bankami komercyjnymi[3]. Celem jest zniechęcenie banków komercyjnych do przechowywania nadwyżek gotówki i zachęcenie ich do intensyfikacji udzielania kredytów gospodarczych. Dla klientów indywidualnych realne oprocentowanie kredytów pozostaje dodatnie ze względu na koszty związane z obsługą oraz ryzykiem kredytowym[3].

Stopy procentowe w Polsce w 2025 roku

Stopa referencyjna NBP wynosi latem 2025 roku około 5,00% i mimo tendencji spadkowej pozostaje wyraźnie dodatnia[1][4]. Obniżki w roku 2025 wynoszą 0,25–0,5 punktu procentowego[1][2][3][4], a prognozy nie zakładają zejścia poniżej zera. Obniżki stop procentowych przekładają się na niższe raty kredytów – przykładowo rata kredytu hipotecznego 400 tys. zł może spaść o 150–170 zł przy obniżce o 0,25 p.p.[1]. Jednak nawet w warunkach obniżek raty kredytów pozostają dodatnie, a banki nie zaczynają płacić kredytobiorcom[1][2][4].

Dlaczego w Polsce nie obserwujemy ujemnych stóp procentowych?

Ujemne stopy procentowe są rzadkością i dotyczą przede wszystkim krajów o bardzo specyficznej, trudnej sytuacji ekonomicznej lub nietypowej polityce pieniężnej[3]. W Polsce inflacja spada, jednak aktualna sytuacja gospodarcza nie uzasadnia wprowadzania ujemnych stóp procentowych[3][4]. Bank centralny podejmuje decyzje przede wszystkim w oparciu o krajowe czynniki makroekonomiczne oraz aktualny poziom inflacji, który choć się obniża, nie wymaga stosowania tak radykalnych narzędzi polityki monetarnej[3][4].

Podsumowanie: Bank nie płaci za kredyt nawet przy ujemnych stopach procentowych

Ujemne stopy procentowe nie oznaczają, że bank płaci za kredyt[3]. Nawet jeśli stawka referencyjna spada poniżej zera, bank zawsze dolicza marżę, koszty ryzyka oraz inne opłaty, dzięki czemu całkowite oprocentowanie kredytu pozostaje dla klienta dodatnie. W Polsce w 2025 roku stopy procentowe są dodatnie, a wszelkie obniżki wpływają na niższe raty, lecz nie stwarzają sytuacji, w której kredytobiorca otrzymałby wynagrodzenie od banku za zaciągnięcie kredytu[1][2][3][4].

Źródła:

• [1] https://blogkredytowy.pl/kiedy-spadna-stopy-procentowe/
• [2] https://www.infor.pl/twoje-pieniadze/koszty-utrzymania/6935326,obnizki-stop-procentowych-w-2025-roku-jak-i-kiedy-spadna-raty-kredytow-i-wzrosnie-zdolnosc-kredytowa.html
• [3] https://www.analizy.pl/gospodarka/32572/stopy-procentowe-czym-sa-i-jak-wplywaja-na-lokaty-i-kredyty
• [4] https://www.totalmoney.pl/artykuly/podwyzka-stop-procentowych-aktualne-informacje-o-stopach-procentowych-w-polsce